Maltepe

Maltepe köyü Taşlıtepe’nin eteğinde, Gediz nehri deltası üzerinde, İzmir Körfezi ile hududu bulunan Homa Kuş Cenneti ile sınırları birleşen engebeli bir arazide kurulmuş. 

Menemen’e 17 km mesafede kurulan Maltepe’nin yaklaşık 90 yıllık bir geçmişi bulunuyor. 1936 yılında Bulgaristan ve Yugoslavya’dan gelen göçmenlerin iskan edilmesiyle kurulan köyün çevresinde aynı adı taşıyan çok sayıda tepe, yamaç ve zirve yer alıyor. O yıllarda köyün kurulduğu bugünkü alan otlak ve mera durumundaymış ve çevre köylerin sürü halindeki hayvanları bu merada otlarmış. Bu nedenle köy kurulduğunda Maltepe ismi verilmiş. İkinci bir rivayet ise; bugünkü Maltepe mezarlığının bulunduğu yerde, tahminen 200 yıl önce bir Rum köyünün bulunduğu ve bu Rum köyünün isminin de Maltepe olduğu yönünde. 

Eski Osmanlı kayıtlarında Maltepe’nin bulunduğu yer ile ilgili bilgilere pek rastlanmıyor. 1915 tarihli bir Osmanlı askeri haritasında Maltepe köyünün batısında bulunan ve Çerkesgöçmenlerce iskan edilmiş Çerkes Damları, doğusunda ise Banaz (Panitza) görülebiliyor. Maltepe köyünün de yer aldığı kuzey-güney doğrultulu tepeler zinciri otlak olarak verimlidir ve çevresinde uzun zamandan beri kurulu olan hayvan ağılları tanınmıştır.

2012 yılında yapılan yasa değişikliği ile mahalle statüsüne geçen Maltepe’de günümüzde genellikle çeltik ve pamuk üretimi yapılıyor. Mahallenin 25 bin dönüm arazisinin 20 bin dönümü ekilebiliyor. Maltepe’de kendi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde toprağı bulunanların sayısı yüzde 45’tir. Geri kalan yüzde 55 ise köyde tarım işçisi olarak çalışarak geçimlerini sağlıyor. 

Antik Panaztepe Yerleşimi

Maltepe mezarlığının bulunduğu alanda ve çevresinde bir köy harabesi bulunuyor. Köye 2 kmuzaklıkta bulunan Panaztepe’nin eteklerinde 4 bin yıl öncesine dayanan tarihi kalıntılar yer alıyor. 

2 kilometrelik bir alanı kaplayan Panaztepe’de 1985-2019 yılları arasında Akropol, Liman Kent, Batı ve Kuzey Mezarlık Alanları ve Atölyeler Mahallesi başta olmak üzere farklı kesimlerde kazılar sürdürülmüş. 2020-2021 yıllarında bu alanlara bir yenisi eklenmiş. Yeni kazı alanı Akropol’ün 2 km kuzeybatısında, modern Maltepe Köyü mezarlığının kuzeyindeki düzlükte yer alıyor. Hem Akropol kesimi hem de Yeni Kazı Alanı’nda ulaşılan veriler Panaztepe’nin en eski yerleşiminin Erken Tunç Çağı’na ait olduğunu gösteriyor. Bu döneme ait mimari kalıntılar Akropol’ün doğu eteklerinde Liman Kent olarak adlandırılan kesimde ve Yeni Kazı Alanı’nda tespit edilmiştir.   

Uzun yıllar devam eden kazılar, Orta Tunç Çağı’nda Panaztepe’nin Yukarı ve Aşağı Şehir’den oluştuğu anlaşılan güçlü ve etkin bir yerleşim karakterinde olduğunu göstermiştir. Mimari kalıntıların yanı sıra buluntular da bunu desteklemektedir.