Göktepe

Adı resmen ilk kez 1890 yılı Aydın ile belgelerinde karşımıza çıkan Göktepe, Değirmendere ve Emiralem vadileri arasında kalan platonun ilk kademesi üzerinde kurulmuş. Bu belgelerde o tarihlerde köyde 56 hanede 295 nüfus olduğu görülüyor.  

Göktepe’nin üzerinde yer aldığı ve Yamanlar’ın zirvesine doğru giderek yükselen platonun, ovadan sarp ve kayalık gibi görünmesine karşın, Türk dönemi öncesinden kalmış teraslı tarım alanları ile antik dönemden beri iskan görmüş olduğu anlaşılıyor. Platonun kuzeybatı (Osmantepe), kuzey (Vakıf Melengiç) ve kuzey (Çetiliyaka) yamaçları üzerinde bulunan sınır taşları, Hellenistik dönemde bu bölgede arazi anlaşmazlıklarının varlığını gösteriyor. İlk iki sınır taşı Gökkaya’da bulunan Melanpagos ile eski Emiralem köyünün yamacındaki Ballıkkayası üzerinde bulunan Herakleia kentleri arasındaki sınırı çiziyor. Batıda Çetiliyaka üzerindeki sınır taşı ise, yine Melanpagos (Gökkaya) ile Dere Mahallesi’nin üzerindeki Palaudis (Asartepe) arasındaki sınırı belirliyor. 

Platoda Bizans döneminde de yoğun olarak tarım yapılmış. Göktepe’nin hemen kuzeyinde, köye ait yeni su deposunun yanında, köylülerin Ören olarak adlandırdıkları mevkiide bir harabe vardır. Yer yer define çukurlarının açıldığı bu iskan kalıntısı bir Bizans dönemi köyüne ait. Yüzeyde görülen tarihlenebilir buluntular 13. yüzyılı işaret ediyor. Bu Bizans köyünün, bölgenin 14. yüzyıl başında Saruhanoğulları’nın eline geçişiyle terk edildiği tahmin ediliyor. Bu harabe plato üzerindeki tek Bizans yerleşmesi değil. Arifali Pınarı yakınlarında Manastır mevkii de önemli bir iskana işaret ediyor. 

Platonun kuzey ucu üzerinde yer alan Göktepe köyü, 19. yüzyılın ikinci yarısında, Osmanlı devletinin konar-göçer Türkmen/Yörük cemaatlerini toprağa yerleştirme kararı sonucunda Alaniçi, Uzunburun, Ayvacık, Asarlık ve Koyundere köyleri ile birlikte kurulmuş. Göktepeliler Çakallar cemaatine mensup olduklarını; önceleri Gelenbe ile Yamanlar’ın kuzey yamaçları arasında yaz-kış göç ederken daha sonraları bu mevkiiye yerleştiklerini, ayrıca Harmandalı, Asarlık ve Koyundere köylüleri ile de akraba olduklarını ifade ediyorlar. 

Menemen merkeze 12 km mesafede bulunan Göktepe’de 2021 yılı verilerine göre 846 kişi yaşıyor. Geçimini hayvancılıkla sağlayan Göktepelilerin ekip biçebilecekleri alan çok sınırlıdır. Bu nedenle nüfusun 3/2’si çevre fabrikalarda işçi olarak çalışmaktalar.