Çavuşköy

Menemen’in batısında Musabeyli ve Kesik ile birlikte, Gediz Ovası’nın kuzey grubu yerleşmelerinden olan Çavuş’un 14. veya 15. yüzyılda kurulduğu tahmin ediliyor. 1531 yılı kayıtlarında üç ayrı sipahinin tımarı olan Çavuş’ta, 6 hane ve 30 nüfus olduğu görülüyor. 1575 yılında ise Dergah-ı Ali Çavuşlarından İvaz Çavuş’un zeametidir ve nüfusu 100 civarındadır.

Köyün kurucuları, Türkmen boylarından Çavuş, Çavuşlar, Çavuşçu veya Çavuşlu adlarıyla anılan ve Osmanlı döneminde Anadolu’daki birçok idari birime dağılmış bir cemaate bağlıdır. Bu cemaatin Anadolu ve Balkanlar’daki sayısal büyüklüğünü ve yayıldıkları geniş coğrafyayı anlamak için günümüzde Türkiye’deki Çavuş adını taşıyan köy sayısının yüksekliğine bakmak yeterlidir. Köyün kurucularından olan Çavuşoğulları ailesine ait bir mezarlık hala köyde bulunuyor. 

Çavuş’ta hala yaşamakta olan nüfusun bir bölümü Karakuzu köyünden buraya gelmişler. 1939 yılında Romanya’dan gelen göçmenler ile 1950 yılında Bulgaristan’dan gelen göçmenlerin bir bölümü de Çavuş’ta ikamet etmişler. Son yıllarda, özellikle 1973 yılında birkaç aile daha Bulgaristan’dan gelerek Çavuş’a yerleşmişler. Farklı yerlerden ve kültürlerden gelen bu insanlar yıllardır Çavuş’ta son derece uyum içinde yaşıyorlar. 

1967 yılında köylerle ilgili yapılan bir araştırmaya göre Çavuş’ta; okul, okuma odası, cami, kullanıma uygun yollar, telefon ve köy odası bulunmakta, elektrik, sağlık ocağı, sağlık evi, ana ve çocuk sağlığı istasyonu, özel idare dispanseri, devletçe yapılan içme suyu, jandarma karakolu gibi hizmet yapıları ise bulunmamaktadır. 

Menemen ilçe merkezine 5 km mesafede bulunan Çavuş’ta, 2021 yılı verilerine göre 399 kişi yaşıyor. 

Köyde ekilip, biçileceği toprağı bulunan ailelerin sayısı yüzde 25’tir. Geri kalan nüfus ortak araziyi işlemek suretiyle geçimlerini sağlıyor, bir kısım insanlarsa çevredeki fabrikalarda işçi olarak çalışıyorlar. Tarımsal uğraşın başında bağcılık ve pamukçuluk gelen mahallede son yıllarda ise süt inekçiliği yoğun olarak yapılıyor.